پن فلوت یکی از سازهای پرطرفدار در موسیقی محلی بومی یا فولک (فولکلر) در نقاط مختلف جهان می باشد. پن فلوت سازی است متشکل از تعداد زیادی لوله که بصورت یک ردیف در کنار هم مرتب شده اند. ارتفاع این لوله ها از یکدیگر متفاوتند و معمولا از ارتفاع بزرگتر به کوچکتر ردیف می شوند. هنگامی که نوازنده در لوله ها بدمد هر کدام یک نت مخصوص خود را تولید می کنند. نوازنده با این فلوت باستانی می تواند بسیاری از ملودی ها را بنوازد.

واژه شناسی ، پن یا سیرینکس 

پن فلوت نام امروزی این ساز می باشد . در طول سالهای متمادی این ساز در یونان باستان بتدریج تکامل یافت . بر طبق یکی از داستانهای اساطیری یونان باستان پن فلوت موجودیت خود را مدیون خدایی با نام Pan یا پن (خدای چوپان دشت ها) است. بر اساس این داستان پن عاشق یکی از حوریان روی زمین بنام  سیرینکس  Syrnix می شود . اما سیرینکس علاقه ای به او نداشته و از خدای خدایان ، زئوس می خواهد که او را از پن نجات دهد. زئوس درخواست او را اجابت می کند و پن را به دشت نی زار ها تبعید می کند. پن بسیار عصبانی می شود و نی های دشت را خورد می کند و می تراشد او از اینکارش به سرعت پیشمان می شود و نی ها را جمع می کند و سعی میکند تا به فوت کردن به آنها احساس همدردی و پیشمانی خود را نشان دهد ، که همین کار باعث ساخت تصادفی ملودی می شود. سپس با این نی ها یک ساز می سازد و به افتخار عشقش آن را سیرینکس می نامد.

تاریخچه پیدایش پن فلوت 

سیرینکس یکی از قدیمی ترین و محبوب ترین آلات موسیقی در یونان باستان می باشد در واقع قدمت این ساز را می توان با قدمت پیدایش یونان باستان برابر دانست. یکی از قدیمی ترین نمونه های سیرینکس در مجمع الجزایر سیکلادس کشف شد که قدمت آن به سه هزار سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد. بنظر می رسد این ساز یکی از سازهای اصلی موسیقی بومی باشد که ریشه در فرهنگ چوپانانی دارد که به نواختن این ساز می پرداختند. بعدها این ساز به موسیقی مورد استفاده در تئاترهای یونانیان راه یافت. 
سیرینکس از 5 تا 8 لوله ی نی به اندازه های مختلف ساخته می شد. در نمونه های بسیار نادر این لوله ها بصورت هم اندازه در کنار یکدیگر قرار می گرفتند و یک سمت آنها با موم پوشانده می شد.

انواع و مدل های آن در کشورهای مختلف

محبوبیت سیرینکس در یونان باقی ماند و به سراسر اروپا راه یافت (بخصوص در دوران قرون وسطی) . ممکن است اسم آن را در کشورهای مختلف تفاوت داشته باشد مثلا در رومانی nai نای ، در ترکیه muskal موسکال نامید می شود اما در مجموع اساس و کارکرد همه ی این سازها شبیه به هم می باشند و در اصل همه ی سازهای اروپایی پن فلوت از سیرنکس یونانی مشتق شده اند.

پیاکسیو - Piaxiao

اینکه بگوییم این ساز تنها در اروپا به تکامل رسیده است اشتباه است در چین سازی شبیه به پن فلوت بنام پیاکسیو Piaxiao وجود دارد که از چوب گیاه بامبو ساخته می شود این پن فلوت بصورت مرسوم از 16 عدد نی بامبو به شکل نیم دایره ای تشکیل می شود. بر طبق روایت های گفته شده شکل نیم دایره ای پن فلوت چینی ها از بال های پرنده افسانه ای در چین بنام فنگ هوآنگ (fenghuang – سیمرغ در اساطیر چینیان باستان ) گرفته شده است.

سیکو - Siku 

شاید شناخته شده ترین نوع پن فلوت که ما می شناسیم  در آثار نوازندگان بومی و سرخپوستی همچون الکساندرو کرِوالو استفاده می شود سیکو یا زامپانوا (در زبان اسپانیایی) است 
این پن فلوت متعلق به اهالی آند می باشد (کشورهای آندی به هفت کشور آمریکای جنوبی گفته می‌شود که بخشی از مساحت آن کشورها در محدوده رشته کوه آند قرار دارد این کشورها عبارتند از آرژانتین ،  اکوادور ،  بولیوی ،  پرو ،  شیلی ، کلمبیا ،  ونزوئلا) اما خواستگاه اولیه این نوع پن فلوت آیمارا (دریاچه تیتیکاکا از جنوب آمریکا) کشورهای پرو و بولیوی می باشد. زنان بومی این مناطق به هنگام پایین آمدن از دامنه ی کوه ها اقدام به نواختن این ساز می کردند.

نوع پر استفاده این ساز دارای 13 لوله از جنس بامبو می باشد (6 لوله به اسم ایرا ، و 7 لوله به اسم آرکا ). این ساز بطور معمول در مقیاس کوک دیاتونیک می باشد. سیکو در اندازه های مختلفی وجود دارد. کوچکترین گونه از خانواده ی سیکو ، ایکا نام دارد ، نوع دیگری که اندازه ای بزرگتر از ایکا دارد و رایج ترین نوع از خانواده ی سیکو می باشد مالتا نام دارد ، یک اکتاو پایین تر از مالتا ، زانکا می باشد و در نهایت بزرگترین نوع از خانواده ی سیکو ، تویو می باشد که بزرگترین لوله ی آن در حدود 120 سانتیمتر می باشد.  

نای - Nai 

نای یک پن فلوت رومانیایی است . نای حداقل دارای 20 لوله معمولا از جنس چوب بامبو می باشد. این لوله ها بطوری کنار هم قرار میگیرند که شکل نهایی ساز را بصورت یک منحنی می سازند ، همین شکل منحنی این پن فلوت باعث می شود سرعت نواختن بیشتر شود. عموماً لوله های بلند تر در قسمت راست ساز قرار می گیرند .میزان کوک هر لوله توسط موم عسل تنظیم می شود و معمولا نای برای استفاده در موسیقی محلی رومانی بر اساس کلید G و برای موسیقی کلاسیک بر اساس کلید C کوک می شود.

وُت - Wot 

وت نوعی از پن فلوت رایج در تایلند می باشد ، البته شکل ظاهری آن با دیگر پن فلوت ها کاملا متفاوت می باشد. وت بصورت استاندارد از 13 لوله ی چوبی تشکیل شده است که توانایی نواختن چهار نت از جمله Sol, La, Do, Re را دارند. البته با تنظیمات بیشتر تا 6 نت را می توان با آن نواخت.