تاریخچه ساز کاخن :

کاخُن (cajon - کاخون ) که گاها به کاخِن نیز خوانده می شود ، ( در زبان اسپانیایی به معنی جعبه و کمد) یکی از سازهای بومی کشور پرو می باشد. این ساز کوبه ای نخستین بار در اوایل قرن هجدهم میلادی زمانی که کشور پرو مستعمره اسپانیا بود ، توسط بردگان و خدمتکارانی که در ناوگان کشتیرانی اسپانیا مجبور به کار می شدند به دنیای آن زمان معرفی شد. هرچند که داشتن این ساز ممنوع بود و متخلفان مجازات می شدند اما آنها از جعبه های چوبی ایی که برای نگهداری میوه و حمل بار استفاده می شد اقدام به ساخت ساز کاخن می کردند تا علاوه بر حفظ سنت های بومی خود صدای اعتراض خود را در قالب نواختن کاخن به اربابان خود برسانند. بعدها به تدریج کاخن تکامل پیدا کرد و بصورت رسمی به عنوان یک ساز شناخته شد. در حال حاضر بعنوان یک نماد ملی برای مردم کشور پرو به شمار می آید و ابزاری جدا نشدنی در اجراهای موسیقی بومی و سنتی در پرو می باشد.

روایت های بسیاری را هم می توان در از دیگر کشور آمریکای جنوبی ، کوبا در مورد کاخن یافت که چگونه کاخن مورد استفاده توده ی مردم ناراضی قرار گرفت.در اوایل سال 1960 زمانی که فیدل کاسترو از شروع اعتراضات ضد کمونیستی مخالفان خود در خیابانها خشمگین شده بود دستور ممنوعیت نگهداری و استفاده از ساز کاخن را صادر کرد ، زیرا این ساز کوبه ای همچون گذشته تبدیل به صدای اعتراض مخالفان شده بود ،آنها از جعبه های میوه که در آن زمان به وفور در هر گوشه ای از خیابان یافت می شد برای ساخت کاخن استفاده می کردند و زمانیکه پلیس و ماموران امنیتی اقدام به گشت زدن می کردند ، مردمی رو می دیدند که روی جعبه های میوه نشسته اند و مشعول کارهای روزانه خود می باشند !

نمونه ی اولیه و بومی آن فاقد تجهیزات داخلی مانند سیم های اسنر بود اما در طول زمان این ساز دست خوش تغییراتی شد و تکامل پیدا کرد و امروزه انواع مختلف آن مورد استفاده نوازندگان و علاقه مندان به موسیقی قرار می گیرد، آموزش ساز کاخن ساده و آسان است و در نوع رایج آن نوازنده می تواند با نشستن روی آن اقدام به ضرب آهنگ و نواختن کند.

 

ساختار ساز کاخن :

صفحه تاپا :  صفحه تاپا قسمتی از ساز کاخن می باشد که ضربه ها به این صفحه وارد می شود و اگر دقت نمایید دور تا دور این صفحه به قاب اصلی پیچ شده است که معمولا کمی با قاب اصلی فاصله دارد تا صدای متفاوت تری ایجاد نماید و از جنس تخته سه لا فشرده می باشد.

قاب کاخن: ورق های نازک چوبی به ضخامت  1.3 تا 1.9 سانتی متر بصورت عمودی در پنج وجه جعبه قرار می گیرند که بستگی به کارخانه سازنده و نوع ساز متفاوت می باشد و اکثرا ارتفاع این قاب 50 سانتی منتر می باشد اما برای افراد خردسال و کودکان تا 45 سانتی متر نیز ساخته می شود. ارتفاع و نوع ساختار بدنه در صدای ایجاد شده توسط ساز بسیار حائز اهمیت است که در آینده به صورت یک پست جداگانه در مورد آن صحبت خواهیم کرد.

حفره رزونانس: در بخش پشتی ساز کاخن حفره صدایی وجود دارد که حفره رزونانس نامیده می شود.

اهرم کوک کاخن: این اهرم در قسمت کناری بعضی از سازهای کاخن وجود دارد و برای چسباندن فنر به صفحه تاپا و یا فاصله انداختن آن مورد استفاده قرار می گیرد و نوازنده می تواند با تغییر این اهرم صدای خروجی از ساز خود را تغییر دهد.

فنر های مورد استفاده در ساز کاخون : دو مدل فنر درپشت صفحه تاپا استفاه می شود در سبک پرو از سیم گیتار در پشت این صفحه استفاده می شود و در مدل دیگر از فنر اسنر (Snare)  استفاده می شود.

در پست های بعدی نحوه استفاده از ساز کاخن را به شما آموزش می دهیم.