تاریخچه ویولن :

ویولن امروزی موجودیت خود را مدیون ساز قدیمی دیگری بنام " لیرا " می باشد ، این ساز اوایل قرن نهم میلادی در اروپا به حالت خمیده و ایستاده نواخته میشد. بر اساس برخی فرضیه های دیگر ویولون تکمیل شده سازی بنام  رباب می باشد (در فارسی رواده ، نوعی کمانچه بسیار قدیمی که خواستگاه آن منطقه سیستان و بلوچستان ، افغانستان و هندوستان می باشد)  رباب بعدها به اروپا راه پیدا کرد و در آن تغیراتی داده شد و ساز دیگری بنام ربک از روی آن ساخته شد. در عربی ویولن با نام پارسی کمان نامیده می شود. برخی معتقدند سازنده ویلون به شکل امروزی آن گاسپارو دا سالو  یا گاسپارو برتولتی ایتالیایی می باشد که خود نوازنده چیره دست کنترباس بود.

ساز رباب

رباب ، ساز اصیل و قدیمی منطقه سیستان و بلوچستان ایران و افغانستان

 

ربک (rebec)

ربک (rebec)

 

انواع ویولن :

بطور کلی خانواده ویولن به چهار ساز اصلی زیر تقسیم می شود (البته در مورد کنترباس نظرات مختلفی وجود دارد ) که ویولن کوچکترین عضو خانواده سازهای زهی آرشه ای می باشد.

ویولن 
ویولا
ویولن سل
کنترباس

 

خانواده ویولن

تمام سازهای زهی آرشه ای ساختمانی بسیار شبیه به یکدیگر دارند  و از نظر برخی از ویژگی ها مانند آکواستیکی مشترک هستنند ، صرف نظر از اندازه هر ساز که آنها را از یکدیگر متمایز می کند ، ساختمان کلی ویولن و ویولا به ترتیب زیر است :

ساختمان کلی ویولن

هر ساز از دو قسمت اصلی بدنه و دسته تشکیل شده است و معمولا هر دو قسمت از چوب ساخته می شوند. شکل کلی بدنه، به نحوی شبیه به بدن انسان است.بالای سطح بدنه را شکم Sound Board ، table یا Belly می نامند و پایین سطح بدنه را پشت (back) می نامند. هر دو قسمت بدنه و دسته دارای خمیدگی خاصی می باشند.

پشت و سطح روی این ساز و جدارهای اطراف آن را یک جعبه ی تو خالی تشکیل می دهد که بعنوان رزوناتور عمل می کند و طنین سازهای زهی را افزایش می دهد. داخل بدنه قطعه ای چوبی بنام Sound Box قرار دارد که باعث انتقال صوت می شود. دسته ی ساز که محل قرارگیری انگشت می باشد Fingerboard  یا گریف نام دارد که از آبنوس ساخته می شود و نوازنده با آن نت ها را می نوازد. در قسمت بالایی آن محل قرارگیری گوشی های کوک ساز می باشد که چهار سیم " می " ، "ر" ، "لا" ، "سل" را کوک می کنند. در کنترباس گاه تعداد سیم ها به پنج عدد نیز افزایش می یابد.

تمامی سیم ها بعد از عبور از روی شیطانک و خرک ، به انتهای ساز بنام سیم گیر متصل می شوند. محل کشیدن آرشه روی سیم معمولا بین فضای خالی دسته و خرک است. روی بدنه دو شیار وجود دارد که چون شبیه به حرف f  می باشند به این اسم خوانده می شوند. این شیارها انتقال دهنده صدا از بدنه ساز می باشند.

همانطور که اشاره شد ساز ویولن از چهار سیم تشکیل شده است مطابق شکل زیر این سیم ها به ترتیب :

 

 

سیم سُل یا G : ضخیم ترین و رساترین سیم می باشد هر چقد نوازنده به پوزیسیون های بالاتر برود به دلیل کاهش لرزش و ویبراسیون ، صدا گرفته ترمی شود
سیم ر یا D : صدای گرمتری نسبت به چهار سیم دیگر دارد و هر چه به پوزیسیون های بالاتر برود لرزش آن کمتر و صدای روشن تری تولید می کند.
سیم لا یا A : در پوزیسیون اول صدایی بسیار چشمگیر دارد ، قدرت و شفافیت خود را در پوزیسیون های بالاتر از دست می دهد.
سیم می  یا E : درخشنده ترین سیم در بین چهار سیم ویولن می باشد.

 

Fingring  یا انگشت گذاری برای پنج پوزسیون اول برای ویولن مطابق شکل زیر می باشد :

انگشت گذاری