سه تار سازی است قدیمی و از دسته ی ساز های زهی مضرابی (زخمه ای مقید) است که در اثر ضربه ناخن انگشت سبابه به صدا در می آید. وجه تسمیه سه تار مشخص است ، زیرا که در ابتدا دارای سه سیم بوده و بعد ها سیم چهارم به آن اضافه شده است ، سیم چهارم را مشتاق علیشاه به آن اضافه کرده است و به همین علت این سیم را مشتاق می نامند . سه تار از خانواده تنبور می باشد و در مقایسه بسیار به تار نزدیک است و اغلب افرادی که تار می نوازند با نواختن سه تار نیز آشنایی دارند. این ساز در حالت نشسته به صورت افقی روی ران پا قرار می دهند به نحوی که دسته ی آن در طرف چپ و کاسه در طرف راست نوازنده قرار می گیرد. نوازنده سرانگشت های دست چپ را طول دسته روی دستان ها حرکت می دهد و با ناخن انگشت سبابه ی دست راست به سیم ها زخمه می زند.

ساختار :

سه تار متشکل از کاسه ، دسته  و پنجه که محل قرارگیری گوشی ها است ، می باشد
کاسه ی این ساز تقریبا کروی و مانند گلابی می باشد که از وسط به دو نیم کرده باشند. جنس این بخش معمولا از چوب درخت توت می باشد. روی کاسه ساز صفحه ی نازکی از جنس چوب قرار می گیرد که بر روی آن نزدیک دسته ی ساز سوراخ هایی برای خروج صدا از کاسه ی ساز وجود دارد. اندازه ی سه تار در نواحی مختلف متفاوت است و بطور متوسط در حدود 76 تا 80 سانتی متر می باشد. 

خرک نیز از جنس چوب به طول تقریبی 4 سانتی متر و ارتفاع تقریبی 7 میلی متر است محل ارتعاش آزاد سیم یعنی فاصله بین خرک تا شیطانک 63 سانتی متر است. سطح زیرین مسطح خرک بر روی صفحه قرار می گیرد روی خرک شیار کم عمقی وجود دارد که سیم ها از روی آن بگذرد و از یکدیگر جدا شوند.

دسته سه تار لوله ی تو پر چوبی به قطر تقریبی 2.5 و طول 45 تا 50 سانتی متر است که در مقایسه با کاسه ی آن باریکتر است روی دسته به وسیله زه باریکی پرده بندی شده است و در پهلوی دسته شیاری است که محل گره زدن زه پرده ها می باشد. پرده های اصلی با چند لا ، زه پیچ شده است که آن را شاه پره و پرده های فرعی را میان پرده می گویند. دستان در طول دسته بسته می شوند. دسته ی سه تاز از یک سمت به کاسه و از سمت دیگر به سرپنجه متصل می شود.

سر پنجه در ابتدای طول دسته قرار می گیرد و از جنس چوب می باشد. سه تار دارای چهار سیم می باشد قطر سیم های اول و دوم 0.2 ، سیم زرد 0.22 ، و سیم چهار یا بم 0.38 یا 0.36 میلی متر می باشد. سیم ها در انتها به سیم گیر متصل بوده و پس از عبور از خرک موازی هم در امتداد دسته از شیار شیطانک رد شده و بعد از یک زه چهار لا که فوق شیطانک است گذشته و به گوشی ها پیچیده می شود.

گوشی ها از جنس چوب بصورت میخ سر پهن ساخته می شوند. انتهای گوشی که باریک تر است در قسمت تو پر چوب سر پنجه فرو می رود و قسمت پهن گوشی که هنگام کوک کردن ساز در دست نوازنده به چپ و راست گردانده می شود بیرون از سر پنجه می باشد و سیم ها بدور انتهای باریک آن پیچیده می شوند. گوشی روی پنجه مخصوص سیم سفید (اول و سوم) و گوشی پهلوی پنجه مخصوص دو سیم زرد (دوم و چهارم) است. سیم گیر ، قطعه ای از جنس چوب (در بعضی موارد استخوان) است که در انتهای بدنه ی کاسه بسته می شود. 

شیطانک قطعه چوبی باریک و کم ارتفاعی (5 میلی متر) به عرض دسته به شیارهای کم عمق که بین دسته و سر پنجه قرار دارد و سیم ها هر یک از درون یکی از شیارها می گذرند و به طرف گوشی می روند.

دستان ها یا پرده ها، دستان بندی سه تار درست مانند تار است و جنس دستان ها از زه یا نخ نایلون می باشد. معمولا سه تار بین 25 تا 28 دستان (پرده) دارد که در گروه های چهارتایی و سه تایی بسته می شوند. وسعت صوتی آن در روی سیم اول از (do₃ تا Sol₄) و روی سیم زرد از (sol₁ تا Re₄) است. در مجموع وسعت سه تار نزدیک به سه اکتاو می باشد.

در آزمایش هایی که روی تار های مرتعش به عمل آمده است معلوم شده که سیم هایی که با زدن مضراب به ارتعاش می آیند اگر محل مضراب در کنار باشد هارمونیک فراوان یا فرکانس زیادی ایجاد می کند. از این جهت این ساز صدایی تیز فلزی دارد. در صورتیکه اگر به جای مضراب از ناخن یا انگشت استفاده نماییم از عده ی هارمونیک ها با فرکانس زیاد کاسته شده و صدای ملایم تری تولید می شود از این جهت صدای سه تار از سازهای مشابه لطیف تر است. نت نویسی سه تار بر اساس کلید سل خط دوم حامل است. سه تار هم در گروه نوازی و هم در تک نوازی قابل نواختن است و از امکانات اجرایی تار برخوردار است.